Kocaeli İtfaiye Daire Başkanı Doğan Kara, “Yangın yalıtımı yapılmamış binalarda yangının çok hızlı bir şekilde büyümesi sonucunda oluşan ısı nedeniyle, itfaiye ekiplerinin yangına müdahale edememesi, yapıyı tamamen kullanılmaz hale getirebilir” diyor. Kara, yangın yalıtımının, hem insanların yapıyı terk etmeleri hem de itfaiyenin yangını kontrol altına alması için zaman kazandırdığını belirtiyor.
Kocaeli İtfaiye Dairesi Başkanlığı, il sınırları içinde yer alan sanayi tesisleriyle ticari binaları, yangından korumak için proje aşamasından itibaren gerekli denetimleri yapmak ve olası yangınlara müdahele etmekten sorumlu. Ayrıca, Kocaeli’de yer alan bütün resmi ve özel kurumlara iş mevzuatı gereğince alınması gereken eğitimleri veriyor. Kocaeli İtfaiye Dairesi Başkanı Doğan Kara, Kocaeli’nin yerleşik yüzölçümünün yaklaşık 3/1’inin sanayi alanlarından oluştuğu bilgisini verdi. Kocaeli’nde çıkan yangınların sebepleri üzerinde duran Kara, “İşletmeler tarafından yangın güvenlik önlemlerinin alınmaması, yangın algılama ve yangın önleme tesisatı olsa bile bakımlarının zamanında yapılmaması, işletme personeline temel yangın eğitimlerinin verilmemesi, yangının çıkmasına sebebiyet verebilecek hammaddelerin birlikte depolanması gibi durumlar yangınlara sebep oluyor” diyor.Doğan, Kocaeli’de yeni inşa edilecek binaları, 2002 yılından itibaren proje aşamasından başlayarak yangın güvenliği açısından kontrol ettiklerini, bu nedenle de Kocaeli’de 2002 yılından sonra inşa edilen yapıların yangın güvenliği açısından iyi durumda olduğunu dile getiriyor. Ancak, 2002’den önce inşa edilen yapılar için aynısını söylemenin doğru olmadığını da belirtiyor.
Binalarda yangın güvenliğinin sağlanması için aktif önlemlerin dışında yapısal önlemlerin alınması gerektiğini ifade eden Doğan, “Yalıtım, yangının zararını en aza indirir”. Kocaeli İtfaiye Daire Başkanı Doğan Kara, “Yangın yalıtımı yapılmamış binalarda yangının çok hızlı bir şekilde büyümesi sonucunda oluşan ısı nedeniyle, itfaiye ekiplerinin yangına müdahale edememesi, yapıyı tamamen kullanılmaz hale getirebilir” diyor. Kara, yangın yalıtımının, hem insanların yapıyı terk etmeleri hem de itfaiyenin yangını kontrol altına alması için zaman kazandırdığını belirtiyor. bu önlemlerin en önemlilerinden birisinin yangın yalıtımı olduğunu söylüyor.
Kocaeli İtfaiye Dairesi Başkanlığı olarak şehrinizde ne gibi çalışmalar yürüttüğünüzden söz eder misiniz?
Kocaeli İtfaiye Dairesi Başkanlığı olarak, İtfaiye Yönetmeliği’nde tarif edilen görevleri yapıyoruz. Bu görevlerin ifası için 3 müdürlük oluşturduk. Müdahale Şube Müdürlüğü; yangın, kaza ve afet olaylarına müdahale hizmetini yürütüyor. Birbiriyle koordineli olarak çalışan 12 ilçemiz de birer grup olarak teşkilatlandı. Önleme ve Eğitim Şube Müdürlüğü; her türlü yapı, tesis ve işletmelerin (sanayi tesisi, okul, hastane, yurt, otel, AVM, banka gibi), olası yangınlara karşı hazırlıklı olması için proje, yapım ve işletme izni safhalarını inceleyip işletilmesi sırasında da denetimini gerçekleştiriyor. Ayrıca gerekli eğitimleri veriyor. Afkom Şube Müdürlüğü ise; afete hazırlık çalışmalarıyla Gönüllü İtfaiyecilik faaliyetlerini ve yaz sezonunda sahillerimizde cankurtaranlık hizmetlerini yürütüyor.
Kocaeli, ticari yapılanmanın yoğun olduğu bir şehir. Kocaeli İtfaiye Dairesi Başkanlığı olarak faaliyet alanınızdaki yerlerin ne kadarı sanayi ve ticari yapılardan oluşuyor? Bu durum sizin faaliyetlerinizi ve teşkilatlanmanızı ne yönde etkiliyor?
Toplam 3 bin 500 km2 yüzölçümüne sahip olan şehrimizde, ticari faaliyetler de önemli bir yer tutmakla birlikte, Kocaeli’nin yerleşim alanı olarak kullanılan 500 km2 ’lik kısmının 150 km2 ’sini sanayi alanları oluşturuyor. Bu değerlere göre toplam sanayi alanları Kocaeli’nin yerleşik yüzölçümünün yaklaşık 3/1’ine tekabül etmektedir ki, bu da büyük bir orandır. Ticari alanlar bildiğiniz gibi genellikle kentlerin merkezlerinde yer alan ve her tür ihtiyacımıza cevap veren yerlerdir. AVM’lerden tutun da okul, hastane, otel, öğrenci yurdu, işhanı, banka, lokanta ve eğlence yerleri gibi pek çok farklı sektör "ticari" kavramının içine girer. Bütün bu kullanım şekillerinin her biri için yangın emniyeti yönünden ayrı ayrı tedbirler alınması gerekir. Bu nedenle, öncelikle Önleme ve Eğitim Müdürlüğümüzce bu gibi yerlerin proje, yapım ve işyeri açılış safhasında incelenmesi, işletilmesi safhasında da denetlenmesi ve personelinin eğitilmesi bizim sorumluluk alanımıza giriyor.
Ayrıca ticari alanlara yönelik olarak, çalışmalarımızı etkileyen noktaları şöyle özetleyebilirim: Ticari alanların genellikle eski şehir dokusuna sahip olmasından dolayı yolların dar oluşu, bölgenin yüksek binalardan oluşması, sık yapılanmanın olması ve binalarda ulaşılamaz mekânların bulunması, yolların trafik yoğunluğunun fazlalığı, yol kenarlarında fazlaca otopark kullanımının olması ve eski binaların yangın emniyet tedbirlerinin hiç olmaması ya da çok yetersiz olması. 10.07.2004 tarih ve 5216 sayılı “Büyükşehir Belediyesi Kanunu”nun “Geçici Madde 2.-Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihte, büyükşehir belediye sınırları, İstanbul ve Kocaeli ilinde, il mülkî sınırıdır” maddesi gereğince, Kocaeli İtfaiyesi olarak il sınırının tamamında hizmet veriyoruz. Dolayısıyla il sınırlarının yaklaşık 3/1’ini oluşturan sanayi tesislerinin varlığı, Kocaeli İtfaiyesi açısından üniversite düzeyinde bir okul ortamı oluşturuyor. Çünkü tesislerin çeşitliliği ve yoğunluğu, personellerimizin her anlamda daha donanımlı yetiştirilmesine ve ekipmanlarımızın geliştirilmesine olanak sağlıyor ve bunu zorunlu kılıyor.
Dergimizin yeni sayısında “sanayi ve ticari yapılarda yangın güvenliği” konusunu ele alıyoruz. Yangın güvenliği nedir? Bu yapılarda yangın güvenliğini sağlamanın yolları nelerdir?
Sanayi ve ticari binalar için yangın güvenliği, 2002 yılında çıkartılan ve daha sonra 2007 ve 2009 yıllarında revize edilen “Binaların Yangından Korunması Hakkındaki Yönetmelik” gereğince tedbirlerin yeterli düzeyde alınması anlamına gelir. Her ticari yapı için alınması gereken tedbirler değişmekle birlikte, genel olarak söylememiz gerekirse, öncelikle binaya ulaşım yollarının (itfaiye aracının binanın herhangi bir yerine yaklaşabilmesi durumu) sağlanması gerekir. Acil kaçışlarda tehlike anında (yangın, patlama vb.) insanların bir an önce olay mahalini terk etmesini sağlayacak yangın merdivenlerinin kullanılması sağlanmalıdır. Yapı malzemelerinin yanıcılık sınıflarının (binalar inşa edilirken duvarların, döşemelerin, çatıların) belirlenerek, yangına dayanıklı malzemelerin kullanılması sağlanmalıdır. Elektrik tesisatı, yatay-dikey tesisat şaftları geçişlerinde yangın durdurucu malzeme kullanılmalı, kablolar halojen free ve zehirli gaz üretmeyen özellikte olmalıdır.
Paratoner tesisatı (yıldırım düşmesinin engellenmesi hususu) tesis edilmelidir. Bina acil durum aydınlatması, acil durum yönlendirmesi (aydınlatma sürekli olmalı, normal aydınlatma kesildiğinde, otomatik olarak devreye girmeli) sağlanmalıdır. Yangın algılama sistemi (duman dedektörü vb.) ve kontrol panellerinin tesis edilmesi gerekir. Yangın hortum dolapları, itfaiye su alma-su verme bağlantı ağızları, yağmurlama sistemi, hidrant sistemi ve su deposu olmalıdır. Acil durum ekiplerinin ve teçhizatlarının oluşturulması, plan ve krokilerin hazırlanması sağlanmalıdır. Bu saydığımız tedbirler binanın ölçeğine göre artar veya azalır. Yangın güvenliğini sağlamanın en temel yolu, özellikle yatırımcıları yangın konusunda bilinçlendirmektir. Buraya yapılan yatırımın, geleceğe yapılan yatırım olduğunu anlatmaktır. Yangın emniyet raporu alınması konusunda zorunlu hale getirdiğimiz tedbirlerin, daha fazlasının müteşebbisler tarafından çalışanının canı ve malının korunması için birinci derecede sağlanması gerekir. Bunun yanında bina ya da tesiste çalışanlar, yangınla ilgili bilgi ve bilinç sahibi olmalıdır.
Kocaeli’deki sanayi ve ticari yapılara ne tür eğitimler veriyorsunuz?
Kocaeli’de yer alan bütün resmi ve özel kurumlara iş mevzuatı gereğince alınması gereken eğitimler veriliyor. Eğitimlerimizin içerikleri şöyle: Yangın Önleme ve Söndürme Teknikleri Temel Eğitimi, Kapalı ve Dumanlı Ortamlarda İlerleme Teknikleri Eğitimi, Kişisel Koruyucu Ekipmanlar Eğitimi, Gaz Yangınlarına Müdahale Eğitimi, Uygulamalı Kapalı Alan Yangınlarında Davranış Eğitimi (Flashover). Bu eğitimler özel olarak oluşturulan eğitim alanımızda veriliyor. Ayrıca talep edilmesi durumunda sanayi kuruluşlarına yönelik olarak; Kuyularda Kurtarma Teknikleri Eğitimi, Yüksek Açı Kurtarma Eğitimi, Trafik Kazalarında Kurtarma Eğitimi, Tehlikeli Maddelerin Taşınması ve Kodlanması Eğitimi, Afet Yönetimi ve Organizasyonu Eğitimi de veriyoruz.
Kocaeli’deki sanayi ve ticari yapılarda son 1 yılda kaç yangın çıktı? Bu yangınlarda ne kadarlık maddi ve manevi hasar oluştu?
2012 yılı verilerine göre; atölye, imalathane ve fabrika gibi tesislerde çıkan yangın sayısı 214. Bunların 13’ü elektrik kontağı, 4’ü baca tutuşması, 1’i patlayıcı madde, 2’si sabotaj, 4’ü çatı ve geri kalanı da diğer nedenlerden çıktı. Aynı yıl yangın çıkan özel bina sayısı 557 ve kamu binası sayısı ise 10. Bu yangınların, 265’i baca tutuşması, 141’i çatı kaynaklı, 29’u elektrik kontağı, 6’sı doğalgaz ve LPG kaynaklıydı. Bunların dışında motorlu araç yangını, odun, kömür ve depo yangınları, ot, saman ve ekin yangınları, ormanlık ve fidanlık yangınları da çıktı. Yani 2012 yılında toplamda 5 bin 260 yangına müdahale ettik. Yangınlarda oluşan maddi ve manevi hasar bilgileri bizde bulunmuyor.
Kocaeli’deki binaları yangın güvenliği açısından nasıl değerlendiriyorsunuz? Bu konudaki eksiklikler neler?
İtfaiyemiz tarafından Kocaeli’de yeni inşa edilecek binalar, 2002 yılından itibaren proje aşamasından başlayarak yangın güvenliği açısından kontrol ediliyor. Kocaeli’de 2002 yılından sonra inşa edilen yapılar, yangın güvenliği açısından iyi durumdadır. Fakat 2002’den önce inşa edilmiş yapılar için aynısını söylemek doğru olmaz. Örneğin, geçmiş yıllarda yapılmış bir hastanede yangın çıkması durumunda yangına müdahale etmek veya kurtarma çalışması yapmak oldukça zor olacaktır. Yani Kocaeli’de yangın güvenliği için temel sorun eski binalardır.
Sanayi ve ticari yapılarda çıkan yangınların en önemli sebepleri neler? Bu konudaki gözlemlerinizi bizimle paylaşır mısınız?
İşletmeler tarafından yangın güvenlik önlemlerinin alınmaması, yangın algılama ve yangın önleme tesisatı olsa bile bakımlarının zamanında yapılmaması, işletme personeline temel yangın eğitimlerinin verilmemesi, yangının çıkmasına sebebiyet verebilecek hammaddelerin birlikte depolanması, ihmal, tedbirsizlik ve kazalar gibi durumlar yangınlara sebep oluyor. Bunların örneklerini görüyoruz.
Sanayi ve ticari yapılarda çıkan yangınların sayısını azaltmak, can ve mal güvenliğini sağlamak için neler yapılmalı? İtfaiye olarak siz bu konuda neler yapıyorsunuz?
Ticari alanlardaki yangınların sayısını azaltmak, can ve mal kaybını önlemek için mevcut yapıların ve yeni yapılacak olan yapıların, “Binaların Yangından Korunması Hakkındaki Yönetmeliğe” uygun olması gerekir. Genel olarak ticari ve sanayi yapılarda, gerek kullanıcı kişi sayısı, gerek yapı alanına ve yapının mimari özelliğine bakarak, gerekli yangın güvenlik önlemlerinin alınması gerekir. Bu önlemler binanın mimarisi, mekanik tesisatı ve elektrik tesisatı ana başlıkları altında incelenir.
İtfaiye olarak biz mevcut olan sanayi ve ticari yapılarını yerinde denetleyerek, yeni yapılacak olan yapıların da proje kontrolünü yaparak yangın güvenlik önlemlerini, “Binaların Yangından Korunması Hakkındaki Yönetmelik” çerçevesinde denetliyor ve inceliyoruz. Yaptığımız bu denetim ve inceleme sonucunda binanın yangın güvenlik sistemleri yeterliyse ve çalışıyorsa yangın emniyet raporu düzenliyoruz. Binadaki yangın güvenlik sistemlerinin yeterli olmadığı durumlarda ise, bir tutanak halinde eksiklikleri ilgili kişilere bildirerek bu eksikliklerin yerine getirilmesini istiyoruz. Ayrıca, İş Kanunu gereğince eğitimlerimiz arasına yangın güvenlik eğitimlerini de dahil ediyoruz.
Binaların Yangından Korunması Hakkındaki Yönetmeliğin, yangın güvenliği ve yalıtım konusunda ne gibi katkıları oldu? Sizin bu konudaki gözlemleriniz nelerdir?
Yangınlardan kaynaklanan ölüm ve yaralanmaların yanı sıra, büyük maddi hasarların oluşmasını önlemede yangın yalıtımı çok önemli, ancak ülkemizde yangın güvenlik tedbirleri açısından yangın yalıtımına gereken önem verilmiyor. Yeterliliği ve gelişimi sağlama açısından bilimsel çalışmaların ve yapı malzemeleri test laboratuvarlarının artırılması için devlet desteğiyle özel sektör girişiminin artması gerekir. İtfaiye Daire Başkanlığımız bünyesinde kurulan Önleme ve Eğitim Şube Müdürlüğü’ne bağlı Proje ve Denetim birimlerimiz, yapıların tasarım aşamasında ve devamında yapım aşamasında, yapılarda kullanılan malzemelerin uygunluğunu kontrol ediyor ve onay veriyor. Bu konuda halkın ve firmaların bilinçlenmesi açısından da Eğitim birimimiz faaliyet gösteriyor.
İlimizde yaşanan büyük yangınlarda binaların dış cephe kaplamalarının kolay alevlenen ve damlama yapan türden olması sonucunda, yangın yayılımını artırdığını ve yangına etkili müdahale açısından da sıkıntı yarattığını gözlemledik. Binaların Yangından Korunması Hakkındaki Yönetmeliğin çıkışı, zorunluluk açısından milat niteliği taşıyor. Yönetmelik, yapı malzemelerini sınıflandırıyor ve yangın yalıtımını gereklilikten çıkararak uygulanmasını zorunlu hale getiriyor.